Vitamin D là một nhóm các secosteroid tan được trong chất béo, có chức năng làm tăng cường khả năng hấp thu canxivà phosphat ở đường ruột. Mặc dù vitamin D thường được gọi là một vitamin, nhưng trong một ngữ nghĩa hẹp thì nó không phải là một vitamin thiết yếu trong chế độ ăn, bởi vì hầu hết động vật có vú đều có thể tự tổng hợp nó đủ cho cơ thể khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Một chất chỉ được phân loại là vitamin thiết yếu khi nó không thể được cơ thể tổng hợp đủ, mà phải nạp vào thông qua việc ăn uống. Tuy nhiên, cũng như các vitamin khác, người ta đã phát hiện ra sự thiếu hụt vitamin D trong khẩu phần ăn có thể gây ra bệnh, cụ thể là bệnh còi xương.
Đặc biệt ở gia cầm thường sống trong môi trường nuôi nhốt nên khó tổng hợp vitamin D dẫn đến sự thiếu hụt vitamin D. Bệnh thiếu vitamin D trong đàn gà với đặc điểm còi xương, chậm lớn, bại liệt và đẻ non.
Nguyên nhân thiếu Vitamin D ở gia cầm
- Do khẩu phần thiếu vitamin D, đặc biệt là D3 làm không điều tiết hấp thu canxi cho cơ thể;
- Do chuồng nuôi thiếu ánh sáng mặt trời vào buổi sáng (vì buổi sáng có tia tử ngoại làm chuyển hóa vitamin D ở dưới da của gà thành vitamin D3 có tác dụng điều tiết sự hấp thu canxi và photpho từ thức ăn vào cơ thể chống bệnh còi xương, bại liệt và đẻ non);
- Do trong thức ăn có chứa lưu huỳnh nên ảnh hưởng đến khả năng hấp thu vitamin D;
- Do vitamin D2 dễ bị phân hủy do các chất oxy hóa hoặc các kim loại khác phân giải mất tác dụng.
Gà nuôi trong chuồng trại thiếu ánh sáng mặt trời dẫn đến thiếu vitamin D
Xem thêm
Triệu chứng.
Ở gà con và gà giò:
Gà đang lớn bỗng chựng lại và còi cọc trong vòng 2 tuần sau khi sử dụng thức ăn thiếu vitamin D.
Mỏ và xương bị mềm nên ăn kém và gia cầm đi không vững hoặc có xu hướng đứng bằng 2 đầu gối, run rẩy, xù lông.
Bệnh có thể phát 100% nếu hàm lượng vitamin D thiếu kéo dài trong thức ăn. Bệnh kéo dài nếu có khỏi thì gia cầm bị dị tật cong chân.
Ở gia cầm đẻ:
Trứng đẻ vỏ mỏng kéo dài một thời gian sau chuyển sang đẻ non.
Tỷ lệ đẻ giảm. Thỉnh thoảng bị liệt nhưng qua khỏi nhanh sau khi đẻ trứng không vỏ (đẻ non);
Gà bệnh đứng lù đù như "chim cánh cụt";
Bệnh kéo dài làm cho vỏ mềm, cựa mềm và xương dài ra. Xương ức có thể cong và xương s¬ườn bị đẩy về phía trước.
Bệnh tích.
Xương ống, xương sườn và xương cánh rất mềm, dùng dao cắt dễ;
Xương sườn cong ở những chỗ nối với cột sống;
Mấu xương chày và xương đùi sưng và biến dạng và phát triển mô sụn;
Tuyến phó giáp trạng sưng to;
Ở gà mái đẻ: xương mềm, dễ bẻ gẫy.
Nhiều u nổi ở phần sụn sườn và xương ức có thể cong ở phần cuối.
Chẩn đoán
Căn cứ theo triệu chứng lâm sàng và bệnh tích như trên.
Định lượng thành phần tro của xương gà bệnh và gà khỏe.
Phân tích lượng vitamin D có trong thức ăn.
Tăng hàm lượng vitamin D cho gà bệnh và quan sát 3-5 ngày sau khi dùng.
Gây bệnh lại cho gà bằng cách cho gà con 1 ngày tuổi ăn thức ăn nghi ngờ.
Phòng và trị bệnh thiếu vitamin D.
Phòng bệnh.
Bổ sung vào thức ăn vitamin D3 theo tỷ lệ:
Gà con từ 1500-2000 UI/kg thức ăn;
Gà giò từ 1200-2000 UI/kg thức ăn.
Gà đẻ từ 2000-3000 UI/kg thức ăn.
Những thuốc Premix có chứa vitamin D3 đã được nêu trong phần phòng bệnh thiếu vitamin A. Nh vậy liều dùng như trong phòng bệnh thiếu vitamin A. Vì các vitamin D3 đều có trong các Premix trên.
Có thể dùng dầu gan cá, men bia, rau cỏ xanh và trứng trộn vào thức ăn cho gia cầm để bổ sung vitamin D3.
Thiết kế chuồng nuôi phải có ánh sáng buổi sáng chiếu vào đàn gà hoặc tạo điều kiện cho gà tiếp xúc với ánh sáng buổi sáng 2 giờ/ngày + Nhu cầu khoáng vi lượng phải bổ sung canxi và photpho theo một tỷ lệ cân đối 4/1 (4Ca/1P).
Trị bệnh.
Dùng các dạng thuốc Premix như trong phòng trị bệnh thiếu vitamin A tăng liều gấp 2-3 lần liên tục 3-5 ngày.
Hoặc tiêm vitamin ADE hay D3 cho gà con theo hàm lượng 50 UI/kg thể trọng. Cho gà đẻ 100 UI/kg thể trọng, liên tục 3-5 ngày.
Bài viết liên quan:
Bệnh thiếu Vitamin E ở gia cầm
