Cá sấu được nuôi nhiều trong vùng Nam bộ đặc biệt là các vùng miền Tây chủ yếu để lấy da xuất khẩu. Ở Việt Nam chủ yếu là cá sấu Xiêm, loại cá sấu nước ngọt có thân hình nhỏ. Cá sấu là loài bò sát đẻ trứng, ở tự nhiên trứng cá sấu thường bị những loài khác ăn, thậm chí là những con cá sấu khác. Vì thế khi nuôi trong môi trường nuôi công nghiệp người chăn nuôi phải tự ấp trứng cá sấu. Ấp trứng cá sấu không giống như trứng gà, dưới đây là cách ấp trứng cá sấu nhân tạo.
Ấp trứng cá sấu
Kĩ thuật ấp trứng
Nhận biết về trứng cá sấu:
Kích cỡ trứng cá sấu tuỳ thuộc vào từng loài nhưng trung bình có chiều dài từ 7-8 cm, trọng lượng 70-90 g/quả, hình thuôn hai đầu như nhau, cấu tạo: ngoài cùng là lớp vỏ canxi cứng, bên trong vỏ canxi có màng mỏng, không có khí khổng, lòng đỏ màu nhạt, không đậm màu như trứng gia cầm.
Khi mới đẻ xong vỏ trứng có màu trắng đục, nếu là trứng đã được thụ tinh ở giữa vỏ có một vệt sáng khoảng 0,6-0,7cm bao quanh, lúc này phôi đã phân cắt được 24 tế bào. Sau 24 giờ do phôi phát triển hơn nên vệt trắng lớn dần, càng về sau vệt sáng này càng phát triển.
Cách thu trứng đưa về ấp:
Thời gian đi thu trứng: Thu trứng nên tiến hành vào buổi sáng, ngay sau khi cá đẻ (trong vòng 24 giờ). Lúc này phôi bên trong tuy đang phát triển nhưng mầm phôi chưa định vị vào vỏ trứng, cầm lên không ảnh hưởng nhiều đến quá trình phát triển phôi bên trong.
Nếu vì một lí do nào đó công tác thu nhặt trứng không thể tiến hành được ngay tính từ khi đẻ cần phải chờ sau 21 ngày (vì lúc này các màng phôi đã bám chắc vào vỏ trứng) mới thu.
Những chú ý khi đi thu trứng
Công tác giữ an toàn cho con người: Do cá sấu là loài động vật có bản năng hoang dã, tính bảo vệ ổ trứng rất cao nhất là ngay sau khi đẻ, vì thế khi đi thu trứng cá sấu nhất thiết phải có người canh chừng, đuổi cá mẹ ra xa khu vực ổ trứng.
Kỹ thuật thu trứng: Bới hết lớp đất trên mặt ổ, khi nhìn rõ toàn bộ số trứng người thu dùng bút dạ đánh dấu phần quay lên trên và ghi ngày đẻ vào vỏ trứng.
Nhặt từng quả đưa vào dụng cụ đúng như tư thế khi trứng nằm trong ổ, nếu đảo chiều sẽ làm ảnh hưởng màng treo phôi bên trong.
Kỹ thuật ấp trứng cá sấu
Hiện nay có nhiều cách ấp như ấp ổ đất ngoài tự nhiên, ấp trong thùng tôn để ngoài vườn có điều chỉnh nhiệt độ hoặc ấp trong phòng có điều chỉnh nhiệt độ và ẩm độ v.v.
Điều kiện thích hợp cho quá trình ấp: nhiệt độ 30-32°C, ẩm độ 90-100%. Suốt quá trình ấp không nên đảo lộn vị trí và di chuyển vì ảnh hưởng đến quá trình phát triển phôi bên trong.
Kiểm tra sự phát triển của phôi cần được tiến hành sau khi ấp được 21 ngày để loại bỏ các quả hỏng do không được thụ tinh hoặc chết phôi. Dụng cụ kiểm tra đơn giản là dùng đèn soi giống như soi trứng gà. Tuỳ thuộc vào điều kiện và đặc điểm của từng nơi, nếu thoả mãn các điều kiện trong quá trình ấp, thông thường sau 78-85 ngày trứng sẽ nở thành cá sấu con.
Nếu ấp trứng cá sấu bằng ổ đất ngoài trời cần có biển ghi rõ thời gian để biết ngày trứng nở và chú ý không để nước mưa trực tiếp xối vào ổ ấp, không để úng nước, không cho địch hại như chuột, rắn, kiến, chim trời ăn trứng hoặc cá con. Khi sắp đến thời gian trứng nở cần kiểm tra xem xét để hỗ trợ những con yếu và thu hoạch cá con tránh để chúng vượt ra ngoài khu vực ấp.
Nếu ấp trứng cá sấu bằng máy đặt trong nhà có điều chỉnh nhiệt độ và ẩm độ, trước khi xếp trứng vào khay cần phải làm vệ sinh từng quả bằng nước sạch, dùng bút dạ ghi rõ ngày đẻ để theo dõi ngày cá nở. Có một số trứng tuy đã dến ngày nở nhưng vẫn chưa hoàn tất cần phải để thêm vài ngày nữa.
Cá sấu con khi mới nở tuy nhìn bề ngoài đã giống cá sấu trưởng thành nhưng sức còn yếu và khả năng vận chuyển còn chậm chạp, chúng ta nên cho tiếp xúc với môi trường nước sạch và giữ ấm ở nhiệt độ 33-34°C trong vòng 30 ngày.
Trong quá trình phát triển phôi của cá sấu, tỷ lệ đực, cái phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường ấp, vì thế hiện nay nhiều nước trên thế giới đã áp dụng phương pháp chủ động điều chỉnh nhiệt độ trong phòng ấp để tạo ra nhiều con đực hoặc nhiều con cái, phục vụ cho việc nuôi cá thương phẩm hoặc cá sinh sản.
