Tìm hiểu về gà chọi, trò chơi dân giao có từ lâu đời


May ap trung Mactech - Gà nòi hay gà chọi là giống gà thuộc nhóm gà trọc đầu, chân dài, cổ cao, da đỏ. Gà nòi là một trong ba giống gà có khả năng chiến đấu của Việt Nam gồm gà nòi, gà tre và gà rừng, trong đó gà nòi và gà tre là giống gà nhà, có thân hình nhỏ hơn. Gà nòi có khí chất cương mãnh, dáng vẻ hùng dũng, oai vệ, tính chiến đấu cao và những miếng đánh hiểm hóc, đẹp mắt và là một trong những giống gà tiêu biểu của Việt Nam. Gà nòi được nuôi phục vụ cho những trận chọi gà.

Gà nòi đòn là giống gà trụi cổ và là giống gà cổ xưa, da đỏ, chân cao, cốt lớn dùng để đá chân trơn, hoặt bịt cựa, đây là giống gà tổ tiên của dòng gà chọi. Gà đòn có thể trạng khá lớn so với các dòng gà khác, Gan lỳ và dũng mãnh, tuy không nhanh nhen như dòng gà nòi cựa, nhưng đòn đá rất mạnh. Ngày nay hầu hết các tỉnh phía bắc Việt Nam vẫn còn duy trì chọi gà đòn như một nét văn hóa cổ truyền, tuy nhiên Gà đòn lại chỉ thịnh hành từ miền Trung ra Bắc, trong Nam ít thấy gà đòn, mặc dù vậy vẫn có thể tìm thấy một số ở Hóc môn Bà Điểm và Cao Lãnh Đồng tháp. Ngược lại dòng gà cựa cũng chĩ thịnh hành ở miền Nam. Gà đòn có hai dòng rõ rệt dòng mã chĩ (mả Kim) và dòng mã lại (mã mái).

Các giống gà nòi

Qua quá trình lai tạo và chọn giống, ở Việt Nam có một số giống gà nòi nổi tiếng được những người đá gà yêu chuộng. Ở Việt Nam mỗi địa phương đều có giống gà nòi nổi tiếng. Gà đòn gọi là thần quyền, thì gà cựa thiên về cựa - đao pháp. Gà cựa có mức độ sát thương cao hơn, ăn thua nhanh hơn, lối đánh nhanh và đẹp hơn. Gà đòn thì thiên về đòn thế, sức lực. Một con gà đòn hay và thành danh, là một khẳng định giá trị của một Tông gà (bổn) và luôn cả danh tiếng cũa sư kê (người nuôi gà đá). Vì vậy người ta chọi gà đòn còn vì danh dự hơn là mức độ ăn thua về tiền cuộc.

gà chọi

Trò chơi dân gian chọi gà

Có thể phân biệt rõ ràng dòng gà Việt Nam với các dòng đòn khác. Ngoài ra còn có giống gà chín cựa huấn luyện thành gà nòi, con gà giống chín cựa đất thủy tổ là một con gà chọi chính cống với đặc điểm hiếu chiến và hung dữ. Tuy có chín cựa nhưng nó chưa đủ để thành một thần kê trong truyền thuyết vì vóc dáng xấu, lông ngắn, chân chì.

Xem thêm

Giống gà  miền Bắc và Trung

Miền Bắc gọi gà nòi là gà chọi vì chúng được nuôi để chọi, đá nhau. Ở miền Bắc có gà Thổ hà (Bắc Giang), Đồ Sơn (Hải Phòng), Nghi Tàm, Nghĩa Đô, Vân Hồ (Hà Nội) ngoài ra tại đa số các tỉnh như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Phú thọ, Sơn la đều có các dòng gà nòi riêng.

Miền Trung có nhiều lò gà tên tuổi như: Ninh Thuận có gà Phan Rang; Khánh Hoà có gà Vạn Giã, Gò Dúi; Quảng Ngãi có gà Sông Vệ, Sa Huỳnh, đặc biệt ở Bình Định nổi tiếng gà đòn, thế. Nếu đá gà liên tỉnh, các nơi gặp gà chọi Bình Định phải thận trọng. Bình Định có nhiều lò gà nổi danh: Hoài Nhơn có gà Hoài Châu, Kim Giao (Hoài Hải); Hoài Ân có gà Mộc Bài (Ân Phong); Phù Cát có gà Cát Chánh; Tuy Phước có gà Gò Bồi; Quy Nhơn có gà Phú Tài, đặc biệt Tây Sơn có gà Bắc Sông Kôn (dòng gà Nguyễn Lữ lưu truyền).

gà chọi miền bắc

Gà chọi miền bắc

Gà đòn thường được nuôi ở khu vực phía Bắc, miền Trung, có trọng lượng chừng 2,8 kg-4,0 kg. dùng đòn để đánh gà đối phương đến khi thắng.

Các giống gà đòn miền Nam

Miền Nam có gà Chợ Lách (Bến Tre), gà Cao Lãnh (Đồng Tháp), gà Châu Đốc (An Giang), gà Bà Điểm. Tuy nhiên ở miền Nam chủ yếu đá gà cựa. Đá gà cựa là một hình thức sát phạt, người ta thường mua cựa sắt tra vào chân gà hoặc chuốt cựa gà thật bén. Chơi gà cựa thiên về ăn thua, không chiêm ngưỡng được tài nghệ của gà. Gà nòi cựa hay còn gọi là gà nòi, nhưng để phân biệt với giống gà nòi của Miền bắc, nên có nhiều nơi người ta gọi là gà cựa, hay gà nòi cựa, xuất xứ cũa nó là do những di dân từ Chiêm Thành khai phá vào miền Nam, khi đi họ mang theo lương thực là những giống gia cầm, một số đã sống sót và phát triển nên dòng gà nòi ngày nay.

Gà nòi cựa

Gà cựa miền nam

Xem thêm

Máy ấp trứng gà

Máy ấp trứng

Gà chọi bíp có nguồn gốc từ miền Nam với đặc tính là rất "máu" đá nhau. Gà được 7 ngày tuổi đã bắt đầu biết chọi đá. Khi gà này nặng khoảng 1 kg thì bắt đầu rụng lông, da chuyển sang đỏ. Con trống có thân hình vạm vỡ hơn con mái với đôi chân cao chắc khỏe, mào to, mắt sắc, da đỏ rực. Có tên là gà chọi bíp vì giống gà này thường ngủ trên cây, chỉ ăn thóc, gạo hiệu con Bim Bíp. Trước đây, gà chọi bíp thường được nuôi để đem chọi tại các lễ hội, nhưng nhiều năm gần đây, giống gà này còn được lùng mua để ăn hoặc làm quà biếu trong các dịp Tết. Một trong những nguyên nhân khiến loại gà này được săn lùng nhiều là bởi chất lượng thịt thơm ngon, săn chắc, chế biến được nhiều món khác nhau như xào lăn, luộc, nấu đông...

Đây có thể nói là một giống tốt. Sắc lông chúng đa dạng đủ màu sắc, hình dáng thanh tú, hùng dũng, đặc biệt có cặp cựa dài và rất gan dạ hiếu chiến. Đặc biệt rất nhanh nhẹn. Thịt gà nòi ngon, sản lượng trứng không nhìêu mỗi lứa chỉ từ 7-12 trứng. nhưng người nuôi gà nòi chỉ chú ý chúng như một dòng gà chọi. Nuôi và cung cấp gà chọi là một nghề đang ăn nên làm ra tại nông thôn miền nam. Người ta nuôi và gắn cho chúng một cặp cựa sắc khi đá. Đá gà trong Nam thường gắn liền với tiền cược, có khi lên rất cao. Gà cựa thường thấy chủ yếu nuôi ở khu vực phía Nam, gà được đá có cựa nguyên hoặc là cựa bằng kim loại gắn vào chân khi cho đá với gà đối phương, trận đấu của gà cựa thường diễn ra nhanh hơn của gà đòn, gà cựa có trọng lượng nhỏ hơn thường là dưới 3,0 kg.

Gà nòi Chợ Lách có những độc đáo riêng. Thời trước ở Chợ Lách đã có những trường gà chơi "chọi gà nghệ thuật". Với điều kiện tự nhiên, khí hậu thuận lợi và hết sức đặc thù nên nghề nuôi gà nòi đã xuất hiện nơi này từ khá lâu. Chợ Lách cũng là một trong những nơi giữ được nguồn gien của các giống gà nòi quý hiếm. Để tạo ra gà giống tốt thì vấn đề quan trọng là phải biết chọn gà mái chất lượng, đi kèm với gà trống tuyệt hảo để lai tạo. Gà mái phải có ngoại hình khỏe mạnh, hung hăng để di truyền tính mạnh mẽ sang đàn con, còn gà trống thì phải có thể chất tốt, gan lỳ, chịu đòn và tránh đòn nhanh lẹ. Gần đây, có một số cơ sở còn tìm tòi những giống gà hảo hạng từ nước ngoài nhập về để "phối giống" với gà Chợ Lách, nhằm tạo ra những giống gà mới to khỏe hơn, hay hơn.

Bài viết liên quan

Chăn nuôi gà, các loại bệnh ở gà

Cách chọn Gà Đông Tảo thuần chủng


Bài viết liên quan: