Sấy thăng hoa hay còn gọi là sấy đông khô là công nghệ sấy tiên tiến nhất hiện nay. Sấy thăng hoa giúp cho sản phẩm không chỉ giữ được màu sắc, mùi vị, chất dinh dưỡng mà còn giữ nguyên cấu trúc giúp sản phẩm có độ xốp, giữ hình dạng ban đầu sau khi sấy xong. Trong bài viết này, Mactech sẽ giúp các bạn hiểu hơn về khái niệm sấy thăng hoa là gì và những ưu nhược điểm của phương pháp sấy này.
Sấy thăng hoa là gì
Sấy thăng hoa là gì
Sấy thăng hoa là quá trình sấy mà sản phẩm sấy sẽ bị tách ẩm qua quá trình thăng hoa của nước. Quá trình thăng hoa của nước là nước từ thể rắn bốc hơi thành thể khí, nguyên lý này được áp dụng trong máy sấy thăng hoa để làm khô sản phẩm. Tức là đưa sản phẩm cần sấy vào điều kiện thăng hoa của nước. Khi đó nước trong sản phẩm sẽ thăng hoa thành khí và thoát ra ngoài sản phẩm. Khi quá trình thăng hoa được diễn ra hoàn toàn sản phẩm sẽ khô.
Xem thêm: Phân biệt sấy chân không và sấy thăng hoa
Sấy thăng hoa là gì
Nguyên lý sấy thăng hoa áp dụng trong máy sấy
Sấy thăng hoa trên cơ bản là áp dụng nguyên lý thăng hoa của nước. Về điều kiện thăng hoa của nước, nước cần ở nhiệt độ dưới nhiệt độ đông đá và áp suất ở mức dưới 600 Pa (Pascal). Khi đạt đủ điều kiện này vừa nêu trên nước sẽ thăng hoa.
Thông thường, nước sẽ đông đá ở nhiệt độ dưới 0 độ C ở điều kiện áp suất khí quyển. Khi áp suất giảm, nhiệt độ đông đá của nước sẽ bị thay đổi. Ví dụ, áp suất khí quyển là 101325 Pa tương đương 760 mmHg. Khi áp suất khí quyển giảm, nhiệt độ sôi của nước cũng giảm (không sôi ở 100 độ C mà sôi ở dưới 100 độ C), nhiệt độ đóng băng của nước sẽ giảm (nước không đóng băng ở 0 độ C mà đóng băng ở trên 0 độ C). Vì nguyên lý này, máy sấy thăng hoa sẽ hoạt động như sau để sấy khô sản phẩm:
- Máy sấy thăng hoa sẽ cấp đông với nhiệt độ thấp để làm nước trong sản phẩm sấy đóng băng hoàn toàn.
- Sau khi đảm bảo nước trong sản phẩm sấy đóng băng hòa toàn máy sẽ hút chân không để giảm áp suất trong buồng sấy. Khi áp suất đạt dưới 600 Pa thì quá trình thăng hoa sẽ bắt đầu diễn ra.
- Nước đã đóng băng trong sản phẩm sấy sẽ chuyển thành dạng khí thoát ra ngoài. Hơi nước này sẽ được hút vào một bình ngưng, tại đây hơi nước được làm lạnh ngưng tụ lại thành đá.
- Nhiệt độ trong máy sẽ được tăng dần để quá trình thăng hoa diễn ra nhanh hơn. Áp suất để được giảm tới mức thấp (0 - 20 Pa), nhiệt độ tăng dần lên 30 - 50 độ C. Do áp suất ở mức rất thấp nên ở nhiệt độ 50 độ C nước vẫn đóng đá và quá trình thăng hoa sẽ vẫn tiếp tục diễn ra.
- Quá trình thăng hoa diễn ra hoàn toàn, sản phẩm được sấy khô.
Sấy thăng hoa là gì
Những ưu điểm của công nghệ sấy thăng hoa
- Sấy thăng hoa giúp sản phẩm giữ màu, chất dinh dưỡng và hương vị tốt nhất trong các công nghệ sấy hiện nay. Công nghệ sấy này thường áp dụng để sấy các mặt hàng cao cấp như chè sen nguyên bông, đông trùng hạ thảo, tổ yến, sâm quy, hoa trà vàng, ...
- Sấy thăng hoa giữ được hình dạng sản phẩm giống như khi còn tươi, sản phảm sau khi sấy không bị teo tóp, co ngót.
- Sấy thăng hoa sau khi sấy xong sản phẩm có độ khô tuyệt đối 0%. Tùy vào khâu bảo quản mà sản phẩm có thể bị hút ẩm trở lại nhưng thường độ ẩm của sản phẩm sấy thăng hoa là khô nhất so với các phương pháp sấy khác.
Sấy thăng hoa là gì
Nhược điểm của công nghệ sấy thăng hoa
- Máy sấy thăng hoa giá thành cao, một máy sấy nhỏ loại sấy được 5kg cũng có giá gần 100 triệu đồng, trong khí đó giá của các dòng máy sấy thông thường loại 5kg chỉ vào khoảng vào triệu đồng đến hơn chục triệu là nhiều.
- Quy trình sấy thăng hoa phức tạp, vận hành máy sấy cần đảm bảo thực hiện đúng các bước để máy hoạt động đúng. Nếu quá trình sấy có sơ sót có thể khiến mẻ sấy bị hỏng. Đặc biệt, nếu đang sấy mà bị mất điện trong thời gian ngắn cũng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sấy.
- Thời gian sấy lâu: sấy thăng hoa có thời gian sấy ít cũng vào khoảng 24 giờ. Với một số loại sản phẩm thì thời gian sấy có thể kéo dài tới 48 giờ hoặc hơn. Do đó, năng suất sấy thăng hoa thực ra không hề cao như mọi người nghĩ.
Sấy thăng hoa là gì
Như vậy, có thể thấy rằng công nghệ sấy thăng hoa là công nghệ sấy hiện đại nhất hiện nay. Công nghệ này áp dụng nguyên lý thăng hoa của nước để sấy khô sản phẩm. Một máy sấy thăng hoa thường có giá thành khá cao và quy trình vận hành phải đảm bảo đúng thì chất lượng sấy mới được đảm bảo. Do đó, các sản phẩm sấy thăng hoa được bán trên thị trường thường có giá thành khá cao và chỉ để sấy các dòng sản phẩm cao cấp như hoa trà vàng, đông trùng hạ thảo.
